Thuisonderwijs en werken: tips van de expert

'Een duidelijke structuur geeft kinderen houvast en overzicht. En het zorgt ervoor dat ze niet steeds komen vragen wat ze moeten doen. Krijgen de kinderen van school alleen een weekschema? Maak dan als ouder een dagschema. Bijvoorbeeld op een bord of in een schrift. Dan weten ze precies wat ze die dag moeten doen en kunnen ze taken afvinken. U kunt uw kind mee laten beslissen over de volgorde van de taken.'

Online vergaderen en tegelijkertijd uw kind helpen met schoolwerk? 'Doe dat zo min mogelijk', adviseert de orthopedagoog. Het valt gewoon niet met elkaar te combineren. En het zorgt voor frustratie bij u én uw kind. 'Plan uw eigen werk in blokken. Probeer als dat kan bijvoorbeeld in de ochtend e-mails te beantwoorden of een verslag uit te werken. Maar zorg dat u geen afspraken of moeilijke telefoongesprekken heeft als u de kinderen begeleidt. Als u een partner heeft die ook thuis werkt, kunt u met elkaar afspreken wie wanneer de kinderen helpt. Zodat er ook tijdsblokken zijn waarin u ongestoord met uw werk bezig kunt zijn.'

U probeert iets voor uw werk af te maken maar om de 5 minuten staat er een kind naast uw bureau. Met de vraag hoe je ook alweer een deelsom maakt of de hoofdletter 'p' schrijft bijvoorbeeld. 'Heel herkenbaar voor veel ouders', zegt de orthopedagoog. 'Kinderen lopen tijdens het schoolwerk steeds tegen een frustratie aan, omdat ze iets niet snappen of weten. En ze verwachten van hun ouders dat zij het voor hen kunnen oplossen. Maar kinderen kunnen op school ook niet op elk moment van de dag naar de leerkracht gaan met een vraag.'

'Spreek daarom momenten af voor vragen. Geef uitleg en laat ze beginnen. Zeg dat het bijvoorbeeld om 11 uur tijd is om het werk samen na te kijken en vragen te stellen. Kinderen moeten leren dat u uw tijd ook nodig hebt. Op school werken leerkrachten vaak met een stoplicht. Als het stoplicht op groen staat, mogen de kinderen vragen stellen. Staat bij u het stoplicht op groen? Zorg dat u dan ook even volledige aandacht geeft aan uw kind.'

'Een van mijn belangrijkste tips? Laat als ouder het schoolwerk een beetje los', zegt Marielle. 'Ouders nemen de onderwijstaak vaak heel serieus. Als een kind het werk niet af heeft, dan kan de stress bij ouders hoog oplopen. Begrijpelijk, want de druk vanuit school is hoog. Vaak stuurt de school elke dag mails en schema's. Toch is het beter om er ontspannen mee om te gaan. Als het even niet gaat of niet lukt, druk het schoolwerk er dan niet doorheen. Maar denk: morgen weer een dag.'

'Veel ouders maken zich zorgen over de achterstand die hun kind nu misschien oploopt. Maar die achterstand lopen gemiddeld genomen alle kinderen in Nederland op door de schoolsluiting. Voor een deel zullen ze het inhalen. Het einddoel zoals dat altijd bestond in groep 8, kunnen kinderen nu waarschijnlijk op grote schaal niet halen. Dat zullen ze landelijk moeten aanpakken. Bijvoorbeeld door het niveau van de toetsen aan te passen. Maakt u zich daarover nu niet te druk. En kijk als ouder samen met uw kind wat er kan. Omgaan met tegenslag, daar leert een kind ook van. Haal even diep adem, drink een kopje thee samen en begin gewoon weer opnieuw', adviseert de deskundige.

'Loopt uw kind vast en lukt het niet om het verder te helpen? Ga even samen 'resetten'. Leg het schoolwerk aan de kant. En laat uw kind een tekening maken, een muziekje opzetten of een filmpje kijken. Ga daarna weer samen zitten en spreek af wat uw kind gaat doen. Vraag wat het van u nodig heeft om daarbij te helpen. En laat uw kind inschatten hoeveel tijd ervoor nodig is om de opdracht te maken. Knip het werk op in kleine stukjes. Spreek bijvoorbeeld af om na een kwartier iets anders te gaan doen. Dit werkt ook goed bij kinderen die snel afgeleid zijn.'

Merkt u dat uw kind snel afgeleid is? 'Zorg dan voor een rustig en opgeruimd plekje. Geef uw kind structuur met een duidelijke dagtaak. Kijk goed hoe lang uw kind zich kan concentreren. Is dat bijvoorbeeld 10 minuten? Knip het schoolwerk dan op in stukjes van 10 minuten. En laat uw kind tussendoor 5 minuten iets anders doen. Raakt uw kind snel afgeleid door geluiden uit de omgeving? Een koptelefoon helpt dan ook.'

'Als ouder bent u nou eenmaal niet de perfecte leerkracht. Maar u kunt wel zorgen voor wat gezelligheid thuis. Neem op tijd pauze met de kinderen. Daarmee houdt u structuur in de dag en het zorgt voor verbinding. Even samen lunchen, lachen en klagen met de kinderen. Spreek gewoon uit: het is ook lastig, jongens. Het hoeft niet alleen maar goed te gaan. Even lekker spuien is goed. Daarna kan iedereen vaak weer met een fris hoofd verder.'

'Kinderen zitten nu veel achter laptops en andere schermen. Geef ze daarom extra ruimte om te bewegen. Laat ze regelmatig (een langere) pauze nemen en een tijd lekker buiten spelen. Of laat ze buiten afspreken met andere kinderen. Ook beweegoefeningen tussen het schoolwerk door geven energie.

Voor ouders is het net zo belangrijk om genoeg te ontspannen. Probeer momenten van rust te nemen zodra dat kan. Als de kinderen niet met vragen komen. Ga even in bad, lees een boek of wandel een rondje. Ook is het fijn om met de kinderen dingen samen te doen naast schoolwerk of werk. Speel wat (korte) spelletjes. Ga op speurtocht buiten of fotografeer bijvoorbeeld spiegelingen in het water.'

'Een kind belonen, elke keer als het een taak af heeft, is niet nodig. Maar uw kind belonen na een week van goed werken is natuurlijk prima. Beloon vooral op inzet en niet op het af hebben van de weektaak. En liever niet met snoep of geld, maar met een leuke ervaring. Laat een kind bijvoorbeeld kiezen wat jullie op vrijdag gaan koken. Spreek een filmavond of een leuke activiteit buiten af. En vergeet ook uzelf niet. Beloon uzelf ook na een week hard werken. Al is het met een mooie bos bloemen. Wees gewoon extra lief voor elkaar. Even bij uw kind langslopen en een knuffel of complimentje geven. Zoals: "wat ben je lekker bezig!". Deze simpele dingen doen gewoon goed.'

In deze drukke tijden zitten we veel bij elkaar op de lip. Dan ontstaan er binnen gezinnen nou eenmaal sneller irritaties. Marielle: 'Ik spreek nu tijdens de schoolsluiting kinderen in mijn praktijk die bijvoorbeeld zeggen: "Soms ben ik rustig aan het werk, maar dan komt mijn vader steeds vragen hoe het gaat". Of een kind dat zegt: "Als ik na een ruzie naar mijn kamer loop, dan roept mijn moeder me nog dingen na, zelfs als ik de deur dicht doe." Herkenbaar, want dat doe ik als moeder zelf ook weleens. Op school leren kinderen goed te luisteren als iemand "stop, hou op" zegt. Eigenlijk zouden wij dat als ouders ook beter moeten doen', lacht de deskundige. 'Door goed te luisteren naar onze kinderen. En ze op tijd met rust te laten als ze dat willen.'

'We zijn nu best veel aangewezen op ons eigen gezin. Het kan heel goed zijn om aan het einde van de dag even lekker met andere ouders te spuien. Wat ging vandaag goed en waar liep u tegenaan? Dat kan ook met een partner, als u die heeft', adviseert de expert. 'Probeer het thuisonderwijs goed te verdelen met uw partner. Helaas zie ik in de praktijk dat veel vrouwen het thuisonderwijs toch meer naar zich toe trekken. Ze vinden het vaak lastig om het los te laten. Maar als u het samen oppakt, kweekt u ook meer begrip naar elkaar toe. En kunt u het er samen weer over hebben.'