Investeer in vitaliteit van medewerkers: 7 quick wins

“Wij merken dat er bijvoorbeeld in de sectoren zorg, logistiek, energie, afval en milieu, dienstverlening en onderwijs toenemende aandacht is voor vitaliteit”, zegt Dr. Luuk Engbers, Business Developer bij TNO. “In sectoren als deze is er sprake van vergrijzende personeelsbestanden, druk op het personeel, verandering in werk vanwege technologische ontwikkelingen en onregelmatige diensten. Allemaal zaken die de vitaliteit van medewerkers ondermijnen.”

Oplossingen moeten we volgens Engbers, die werkt aan innovaties om medewerkers vitaler te krijgen, vooral zoeken in het creëren van een betere match. “Wat kan en wil een medewerker nu en in de toekomst? En wat heeft de organisatie nodig? Die match is lang niet altijd optimaal”, zegt Engbers.

Engbers: “Voor een betere match tussen wat de organisatie nu en straks nodig heeft en wat medewerkers willen en kunnen, moeten leidinggevenden veel meer kijken naar de competenties en minder naar gevolgde opleidingen en behaalde diploma’s. Dan kunnen medewerkers in beweging blijven en een leven lang leren. Een goede match is niet alleen efficiënter, het zorgt er ook voor dat medewerkers zich beter voelen over wie ze zijn en wat ze kunnen. Ze kunnen hun ei kwijt en worden meer gewaardeerd. Dat bevordert de vitaliteit enorm.”

Leidinggevenden die de taken en bijbehorende competenties in kaart brengen die de organisatie de komende jaren nodig heeft, kunnen zodoende gericht op zoek gaan naar de juiste medewerkers, zowel intern als extern. Engbers: “Betrek medewerkers hier ook vooral zelf bij. Vraag hen persoonlijk of ze iets wel of niet denken te kunnen. De meeste medewerkers beschikken namelijk over verborgen talenten die nooit zichtbaar zijn geworden door het werk dat ze nu doen. Probeer die te achterhalen en maak er gebruik van. Denk daarbij out of the box; een technicus kan ook affiniteit hebben met de zorg, en andersom.”

Deze visie lijkt naadloos aan te sluiten bij dat wat veel jongeren, maar zeker ook ouderen zoeken in een baan. “Steeds meer mensen denken veel minder vanuit een baan en meer vanuit competenties en uitdagingen”, bevestigt Elly Ploumen, Group HR-directeur bij Achmea dat eerder een internationale onderscheiding ontving voor z’n vitaliteitsprogramma Gezond Werken. “Ze zoeken bovendien geen leider die hen vertelt wat ze moeten doen, maar die kaders aandraagt waarbinnen ze hun talenten kunnen inzetten en verder ontwikkelen. Vrijheden en verantwoordelijkheden, plus een omgeving waarin iemand tot z’n recht komt, maken dat mensen, jong én oud, beter functioneren en vitaler zijn.”

Vitaliteit op de werkvloer staat bij Achmea hoog op de agenda. Ploumen: “Absoluut. Vitaliteit is goed voor alles en iedereen. Het is bovendien noodzakelijk omdat we allemaal langer moeten doorwerken. Het liefst vitaal en gezond. Het is verstandig om daar zo vroeg mogelijk mee te beginnen. Leiders hebben daarbij een belangrijke rol. Niet alleen moeten zij zorgen dat mensen doen waar ze goed in zijn en energie van krijgen, leiders hebben ook de taak om medewerkers te coachen en te begeleiden bij het vinden van een gezonde balans tussen werk en privé. Ze moeten kortom de vinger aan de pols houden als het gaat om het welbevinden van medewerkers.
Doen ze nog wat ze willen doen? Hebben ze nog iets nodig van de organisatie? Is er sprake van wederzijds respect? Of valt daar nog winst te behalen? Het voeren van persoonlijke gesprekken met medewerkers is dan ook een must."

Leiders vervullen wat zowel Engbers en Ploumen betreft een sleutelrol als het gaat om vitaliteit. Maar de organisatie zelf moet hierin ook het voortouw nemen. Ploumen: “Het creëren van een werkomgeving die vitaliteit stimuleert is een goed begin. We weten bijvoorbeeld dat zitten het nieuwe roken is. Daarom hebben wij ook sta-plekken geïnstalleerd op kantoor zodat medewerkers kunnen kiezen waar en hoe ze willen werken. Ook hebben we de afvalbakken en printers verplaatst zodat mensen verder moeten lopen, en hebben we routes voor zogenaamde ‘wandelbila’s’.

Daarnaast motiveren we medewerkers om vooral de trap te nemen, bieden we uiteraard gezonde voeding aan in het restaurant, en juichen we initiatieven toe die de vitaliteit vergroten. Zo zijn er teams die zelf een gezondheidschallenge hebben georganiseerd. En we hebben op alle locaties een 'Gezond Werken Plein' ingericht. Hier zitten bedrijfsartsen, psychologen, voedingscoaches en fysiotherapeuten. Onze in totaal 12.000 medewerkers kunnen hier naartoe gaan wanneer ze dat willen. Toestemming van de leidinggevende is niet nodig. Jaarlijks bezoeken ze deze pleinen zo’n 8.000 keer. Met dit soort ingrepen laten we als bedrijf zien dat we onze medewerkers helpen om vitaler te worden en maken we het hen makkelijk om gezonde keuzes te maken. Beleid op papier is mooi, maar je moet het als organisatie zichtbaar, tastbaar en toegankelijk maken. Dan krijgt het onderwerp inhoud en wordt vitaliteit een vanzelfsprekend onderdeel van ons dagelijks leven.”

1. Ken en gebruik de talenten: Vraag medewerkers naar hun (verborgen) talenten en maak hiervan gebruik door ze in een rol te plaatsen waarbinnen hun competenties tot uitdrukking komen.
2. Geef medewerkers aandacht: Medewerkers functioneren beter als ze geregeld aandacht krijgen van hun baas. Veel bedrijven die succesvol hun verzuimpercentage naar beneden hebben gekregen, geven massaal aan dat één factor daarbij van doorslaggevende betekenis was: aandacht voor de medewerker. Liefst oprecht.
3. Selecteer op weerbaarheid: Selecteer medewerkers ook op ‘weerbaarheid’ en de ervaring die ze hebben in het
   overwinnen van obstakels.
4. Heb extra oog voor de laagopgeleiden: Mannen en vrouwen met lagere inkomens en een lagere opleiding leven gemiddeld zeven jaar korter, blijkt uit cijfers van het RIVM. Laagopgeleide medewerkers moeten door hun werkgever dan ook extra worden aangemoedigd om gezonder te leven en zo hun vitaliteit te vergroten.
5. Maak beweging onderdeel van je vitaliteitsprogramma: Wie langer dan twee uur achter elkaar zit heeft een verhoogde kans op botontkalking, diabetes en hartproblemen en krijgt te maken een vertraagde stofwisseling. Stimuleer medewerkers de trap te nemen, met de fiets naar het werk te komen en tijdens de lunch een blokje om te lopen.
6. Zorg voor een gezonde lunch: Zorg dat er tijdens de luncht vers fruit en verse groenten beschikbaar zijn, haal
   snoepmachines weg, en vervang vette vleeswaren bijvoorbeeld door eiwitrijke producten.
7. Meet de vitaliteit van medewerkers: Bedrijven die willen weten hoe het is gesteld met de vitaliteit van hun medewerkers,
   kunnen hiervoor gebruikmaken van de VITA-16 vragenlijst, ontwikkeld door TNO en RIVM.