Een gezond binnenklimaat: tips van de TNO-expert
Binnenklimaat verbeteren
Met goede ventilatiefilters zorg je direct voor schonere lucht in huis
Tips voor een gezonde woning
Voor een gezond binnenklimaat is een goede kookafzuiging een aanrader. Bij bakken, braden en wokken komt het PM2.5 fijnstof vrij. Deze kleine deeltjes dringen gemakkelijk de longen binnen. En dat kan op de lange termijn zorgen voor gezondheidsklachten zoals hart- en vaatziekten. Vooral jonge kinderen, ouderen en mensen met longaandoeningen kunnen ook op de korte termijn klachten krijgen.
Goede afzuiging
Piet: 'Tegenwoordig zijn veel woningen luchtdicht en energiezuinig gebouwd. Fijnstof van het koken kan geen kant op en blijft lang hangen in huis. Een goede afzuiging vermindert de hoeveelheid fijnstof in huis gemiddeld met 25%. Maar dit percentage kan bij bijvoorbeeld een fanatieke wokker veel hoger zijn. Een standaard recirculatiekap vangt alleen de kookgeurtjes af, maar niet het fijnstof. Maak dus het liefst een afzuiging naar buiten. Zorg ervoor dat de afzuigkap even groot is als de kookplaat. En bak en braad op de achterste pitten. Daar is de afvangst het grootst en wordt het fijnstof beter naar buiten gezogen. Zorg ervoor dat ventilatieroosters in huis open blijven staan. Zodat verse lucht het huis in kan. Is kookafzuiging naar buiten niet mogelijk? Zorg dan voor genoeg ventilatie tijdens en na het koken.' Wil je weten hoe goed je kookafzuiging is? Plaats een fijnstofmetertje in de keuken. En houd bij wanneer en hoe vaak de hoeveelheid fijnstof boven de WHO daggemiddelde advieswaarde van 25 µg/m3 uitkomt.'
Gas of inductie
'Koken op gas is extra ongezond als je geen afzuiging naar buiten hebt. Hierbij komt namelijk stikstofdioxide (NO2) vrij. Onderzoek laat zien dat kinderen 20% meer kans hebben op luchtwegklachten bij koken op gas. Zorg voor afzuiging naar buiten. Of ga van het gas af met een inductiekookplaat. Dat is tegelijkertijd een duurzame keuze', tipt de TNO-onderzoeker
Steek je tijdens de donkere dagen graag een kaarsje aan? Gezellig, maar kaarsen dragen wel bij aan de hoeveelheid fijnstof in huis. Piet: 'We zagen tijdens het onderzoek een duidelijke fijnstofpiek bij mensen die 's avonds kaarsen brandden. Let vooral op walmende en flakkerende kaarsen. En plaats geen kaarsen onder een stolp. Dan komt extra fijnstof vrij. Maar het beste is nog een ledkaarsje in plaats van een echte kaars.'
Ook is de fijnstofspecialist geen liefhebber van openhaarden. 'De verbrandingstemperatuur is laag en er ontstaat veel fijnstof. Iets beter is een houtkachel. Hiermee verlies je ook minder warmte. Maar het beste is helemaal niet stoken in huis.'
Een van de goedkoopste manieren om de luchtkwaliteit te verbeteren zijn goede filters in het ventilatiesysteem. Fijnstof in huis ontstaat onder andere door koken en stoken. 'Maar 50% van het fijnstof komt van buiten', vertelt Piet. 'Dit is fijnstof van bijvoorbeeld verkeer en industrie. Heb je balansventilatie in huis met warmteterugwinning? De veelgebruikte G4-filters in de ventilatie-unit houden het fijnstof van buiten nauwelijks tegen. Ze zorgen er alleen voor dat de warmtewisselaar niet vervuilt en dichtslibt. Een nieuwere woning is behoorlijk luchtdicht. Het grootste deel van alle verse lucht komt via de inblaasroosters binnen. Daarom doet een goed filter daar heel veel. Vooral in de herfst en winter als ramen en deuren meestal dicht zijn. F7-fijnstoffilters houden het fijnstof wél tegen. Deze kun je zelf gemakkelijk plaatsen. De filters in de ventilatie-unit moet u toch 1 keer per jaar vervangen. Deze filters kosten voor een heel huis maar zo’n 15 euro extra. En samen met kookafzuiging verminder je het fijnstof in huis tot wel 60%.'
'Ik vervang zelf ook de ventilatiefilters thuis. En ik ben elke keer weer verbaasd als ik ze eruit haal. De filters gaan er wit in en komen er zwart weer uit. Toch een fijn idee dat je dit buiten de deur houdt. Bij oudere woningen zonder balansventilatie is het lastiger om de lucht te filteren. Dan is het slim om in elke kamer een luchtreiniger te plaatsen', voegt de fijnstofspecialist toe.
Word je regelmatig 's ochtends niet uitgerust wakker? 'Dat kan aan de luchtkwaliteit in de slaapkamer liggen', zegt de TNO-onderzoeker. 'De luchtkwaliteit is gemiddeld 21 uur in de week niet goed in de Nederlandse slaapkamers. Dat is toch de helft van de tijd dat je slaapt. Vaak is onvoldoende ventilatie de oorzaak. Dan blijft het uitgeademde CO2 lang in de kamer hangen. Eigenlijk zou iedereen eens een week lang een CO2-meter op de slaapkamer moeten zetten. Zo krijg je veel inzicht hoe goed de lucht in je slaapkamer is.'
'Let er in ieder geval op dat ventilatieroosters open staan. Eigenlijk zou je ’s avonds de ventilatieroosters beneden dicht moeten doen en op de slaapkamer open. Dan zuigt het ventilatiesysteem meer verse lucht naar binnen via de slaapkamer. Ook zijn zelfregelende ventilatieroosters handig. Deze reageren op de windsnelheid en zorgen ervoor dat lucht gelijkmatig het huis binnenkomt. En niet bijvoorbeeld alleen aan de kant van het huis waar de wind op staat.'
Als je een huis koopt, is dit een goed moment om te kijken hoe 'gezond' de woning is. 'Kijk eens welk ventilatiesysteem het huis heeft. En hoe de kookafzuiging in de keuken is geregeld. Zet bij de bezichtiging van het huis het ventilatiesysteem, als het er is, op de hoogste stand. En luister hoeveel geluid het maakt. Bij veel lawaai zul je het straks meestal in de laagste stand laten staan. En kun je het huis dus niet genoeg ventileren. Een ventilatiesysteem is soms moeilijk aan te passen als je eenmaal in het huis woont. Luchtkanalen zijn vaak in de vloer gestort. En zo'n aanpassing brengt heel wat kosten met zich mee', aldus de fijnstofspecialist.
Huis verbouwen
Heb je verbouwplannen voor je huis? Piet: 'Neem bijvoorbeeld extra ventilatieroosters op in je verbouwplan. Op de meeste zolders is het slecht gesteld met de ventilatie. Maak je daar extra slaapkamers? Kijk dan of je een dakkapel kunt maken met goede ventilatieroosters erin. En plaats bijvoorbeeld een ventilatie-unit op zolder. Dat slaapt toch een stukje lekkerder.'
Gezond én duurzaam
Je binnenklimaat verbeteren? Start met isolatie
Deel dit artikel
Ook interessant
Zin in Sint: de Gedichtengenerator
Opruimtips: uw huis klaar voor het voorjaar
Klussen op kamers: checklist
Maak uw huis brandveilig
Klimop schadelijk voor je muur?
Je hebt een klimop in je tuin. Van de schutting waar hij tegenaan groeit, is weinig meer te zien. En nu begint hij aan de muur van je huis. Maar kan die muur daar eigenlijk wel tegen? Is klimop niet schadelijk voor je muur? Of valt het allemaal wel mee?